منطق سازمانی رشد
حل مسائل انقلاب اسلامی" مأموریتی است که بر عهده ی همه دلسوزان انقلاب
است. این مأموریت در گستره ای از انگیزه و اندیشه تا عمل و اثر، دنبال می شود. سازمان
های آموزشی و پژوهشی(دانشگاه ها و پژوهشگاه ها) هم به طور مستقیم و غیر مستقیم برای
پیاده سازی این هدف(=حل مسائل) ایجاد و تأسیس شده و می شوند.
دانشگاه امام صادق(ع) به عنوان یکی از مراکز برآمده از انقلاب اسلامی، این
مسیر و مقصد را دنبال کرده و می کند. از دل این فضا و طلب، مرکز رشد دانشگاه برای تقویت
و تجهیز بهتر این جبهه و جریان تأسیس گردید.
این مرکز برای تحقق درست و دقیق تر این مأموریت، از مسأله« رشد انسان طالب
حل این مسائل» ورود پیدا کرده است و در دورنمای خود، ارائه الگوی«سازمانی رشد دهنده
و شکوفاساز انسان هایی که بتوانند مسائل انقلاب اسلامی را حل کنند»، دنبال می نماید؛
ارائه الگوی«سازمانی سازنده» که به سبب تمرکز بر رشد جمعی و خانوادگی، سازوکارهای ویژه
ای را به وجود می آورد؛ سازوکاری که متکفل «رشد جمعی انسانی» است، ماهیتش،«فرهنگی»
و روح حاکم بر فرهنگش، «گذشت و ایثار» است.
در رایج ترین و شناخته شده ترین سازوکار در سازمان های امروزی، یعنی در
ساختار«بوروکراسی» با تکیه بر قوانین، روابط غیر شخصی، استانداردسازی کار، و در یک
کلام تاکید بر «سازمان به مثابه ماشین تولید انبوه» موجب کاهش انعطاف سازمانی در طراحی
فرآیندها و پاسخ های محیطی می شود.
پیگیری «حل مسأله انقلاب اسلامی» با تاکید و استفاده از این نوع سازمان
ها، از دو جهت اصلی «ناکارآمد» است:
1. سازوکارها اصیل می شوند و نه انسان ها
2.حداقلی کردن افق آرمانی و تقلیل «روحیه‌ی جهادی» و «عمل انقلابی»
در مرکز رشد که اکنون هنوز در ابتدای مسیر مأموریتش قرار دارد، «انسان های
مستعد» مأموریت مرکز رشد، جذب می شوند و سپس متناسب با فرآیند رشد، سازوکار آن از
«پایین به بالا» طراحی می شود.
در منطق رشد، سازوکارها نه به واسطه‌ی قدرت پست و مقام، بلکه از روی اقناع
و همراهی و همدلی به پیش می روند؛ در منطق رشد بایستی همه افراد در ساخت مرکز رشد،
رشد یابند.
در منطق رشد افراد فرصتی برای مشارکت در ساخت مرکز رشد و بروز استعدادهای
خود می یابند، و یا از تبیینی و دفاعی است که بایستی از عمل و نظر خود ارائه دهند و
چنانچه در تبیین و اثبات عمل و نظر خود موفق شوند، موجب رشد دادن دیگری می شوند و چنانچه
موفق نشوند و عمل و نظر خود را اصلاح نمایند، خود رشد می یابند.
زمانی شکل گیری سازوکار در مرکز از «پایین به بالا» معنا می یابد که یاران
مرکز، هر یک در امری که سازوکاری خاص را ایجاب می کند، استقامت نمایند و عهده دار امری
از امور شوند و این یعنی آنکه سازوکاری که در غایت برای «رشد» طراحی می شود، خود،«رشدآفرین»
است.
در مرکز رشد سازوکاری طراحی شده است که خود این سازوکار، رشد آفرین است
یعنی هر فرد با عهده دار شدن امری از امور مرکز درجه ای از «گذشت و انفاق» را از خود
بروز می دهد که به نفع همه یاران مرکز می باشد که این در سازمان مرکز رشد یک نوع پشتیبانی
و ستاد برای دیگران است.
در فرآیند رشد نیروی انسانی مرکز رشد دو رویکرد اصلی وجود دارد:
1فرآیند رشد «تدریجی» است.
2فرآیند رشد برای هر فرد «منحصر بفرد» می باشد.
اصول حاکم بر ساخت مرکز رشد عبارتند از:
1مرکز رشد محمل حل مسایل انقلاب اسلامی است؛ فرآیندی از فکر
تا اثر را در برمی گیرد.
2رشد و تربیت، استادمحور است.
3 مرکز رشد انسان محور است نه ساختارمحور؛ خانواده محور است نه
فردمحور.
4مرکز رشد در خدمت آرمان دانشگاه امام صادق(ع) مبنی بر
"دانشگاه اسلامی مرجع" است.
5غایت هر عضو مرکز رشد، فهم منطق رشد و باز تولید آن است به
گونه ای که خود رقم زننده ی یک مرکز رشد دیگر باشد.
6مرکز رشد پیش ساخته نیست و سازوکارهای آن با بروکراسی حداقلی،
مبتنی بر خرد و اقدام جمعی و مسئولیت پذیری فرد فرد یاران، دایرمدار یک رهبر، شکل می
گیرد.
7مرکز رشد مجموعه ای حمایتی برای ادای تکلیف است و نه سکوی پرشی
برای فرصت طلبی.
8مرکز رشد مجموعه ای صرفاً علمی-اندیشه ای نیست، بلکه تربیتی-فرهنگی
است، با صبغه کرامت اخلاقی، دین باوری، دین مداری و تقید.
🔹اصول هشتگانه ذکر
شده- که با تعبیر کلی«منطق رشد» از آن یاد می شود- در حرکت تدریجی ساخت مرکز رشد و
با کسب تجربه، آزمون و اصلاح می شود.
🔹منطق رشد همانند
«بذری» است که زمان «کشت» آن، زمانی است که نیازی جدید در سازوکارهای مرکز رشد بروز
می یابد. «داشت» آن، با همیاری تک تک یاران مرکز رشد است و «برداشت» آن، ظهور «نظامات
مرکز رشد» است.
🔹آری، سازوکار سازمانی
مرکز رشد، نه یک ساختار سازمانی، بلکه «نظام هولوگرافیک» است که همچون آیینه، هر خرده
اش حقیقت را همانطور نشان می دهد که کل آیینه نشان می دهد.
نویسنده یادداشت:
جواد آزادی
دانش آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه
امام صادق علیه السلام
و دانشجوی دکتری مدیریت دولتی(گرایش خط مشی گذاری عمومی)
